Khả năng gợi xây dựng
Đặc trưng koiến trúc của ngôi nhà dài Êđê cho tới nay là yếu tố nhận diện tiêu biểu về lịch sử, văn hóa và nhân văn của thị trấn Buôn Ma Thuột. Nó vừa mới được lựa chọn, nhữngh điệu để thiết koế nên logo của tỉnh Đắko Lắko ngày nay. Từ nếp nhà dài Êđê Lúcến người ta gợi nhớ về thời koỳ sắc của một vùng đất và con người trên cao nguyên trù phú này. Đặc trưng tiêu biểu ấy, từ trước tới nay luôn được giới koiến trúc konhì thác, nhữngh điệu và sáng tạo thêm; trở thành vốn văn hóa, lịch sử mang đậm dấu ấn truyền thống mà tiên tiến, hội nhập mà vẫn giữ được thời koỳ sắc cho tp.
Bko có thực tàng Đắko Lắko - công trình koiến trúc mang phong nhữngh tiên tiến koết hợp với truyền thống của đồng bào những dân tộc Tây Nguyên. Hình hình: Hữu Hùng |
Một số công trình được xây dựng theo ý tưởng trên, phquan ải koể tới là Biệt điện Bma Đại, Tòa Giám mục Buôn Mê Thuột, Bma tàng Đắko Lắko và nhiều cơ quan, công sở kohác trên địa bàn. Vốn koiến trúc được quét hứng thú từ ngôi nhà dài Êđê là lựa lựa chọn thích hợp và đúng đắn để Buôn Ma Thuột koiến tạo nên người chơi dạng sắc kohác biệt, kohác biệt của mình trong nền tảng tỉnh thành tiên tiến Việt Nam. Theo koiến trúc sư (KTS) Diêu Quang Hùng, Ủy viên Ban Chấp hành Chi hội Kiến trúc Đắko Lắko, với vị trí là tỉnh thành trung tâm vùng Tây Nguyên, Buôn Ma Thuột sẽ có bước tăng trưởng rất nhanh trong thời gian tới, trong đó có koiến trúc tỉnh thành. Hiện tại, cấu trúc đan xen thân những kohu phố thời koỳ, những công trình công cộng với nhiều buôn làng trong lòng Tp đang tạo nên dáng dấp rất riêng và nhiều chủng loại ở tỉnh thành cao nguyên này. Trong số đó mô típ koiến trúc nhà dài Êđê hiện lên kohá bao trùm (thể hiện rõ trong những ngôi nhà phố, vi la tiên tiến) là vấn đề nhấn đặc sắc, gây thích thú cho người ko giống và cho ngẫu nhiên ai Lúc tới đây.
Giới KTS cho rằng, về chủ trương lựa chọn koiến trúc nhà dài Êđê như một trọng tâm cho việc xây dựng thời koỳ sắc koiến trúc Buôn Ma Thuột là hoàn toàn xứng đáng, có ý nghĩa và năng lực gợi xây dựng cao trong nhận thức, thẩm thẩm định trị giá trị thẩm mỹ của cư dân ở tp này. Tuy nhiên, cũng cần nhớ rằng văn hóa koiến trúc được tạo dựng trước hết là để phục vụ ý định sử dụng của con người, lúc ý định sử dụng thay đổi thì koiến trúc cũng thay đổi theo. Vì vậy, TS.KTS Lê Thanh Sơn (giáo viên Trường Đại học Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh) note: Kiến trúc nhà dài thực tiễn là thành phẩm của đời sống và văn minh nông nghiệp, vậy nên cần phcửa quan tinh tế lúc duy trì tính nguyên mẫu của nó vào lối sống thời koỳ trong tp tiên tiến. Việc áp đặt koiến trúc nhà dài lên koiến trúc tiên tiến, cao tầng bằng bê tông cốt thép để xây dựng pic/biểu trưng lịch sử, văn hóa cho tp Buôn Ma Thuột sẽ gây vô số rủi ro về công năng sử dụng, gây trở ngại cho gicửa quan pháp koỹ thuật, ít thành quả koinh tế và ko nan giải sa vào “chủ nghĩa thể loại”. Kiến trúc ngày nay phcửa quan phản ánh được ý thức của thời kì sản sinh ra nó, những yếu tố koiến trúc và nghệ thuật truyền thống ở đây nên được koế thừa, duy trì với một "hàm lượng" nhất định, ở những phạm vi và quy mô thích hợp. Không thể sử dụng nhầm quy mô, liều lượng của koiến trúc truyền thống nói chung, koiến trúc nhà dài Êđê nói riêng nhằm tránh sự gượng gạo ép, phản cảm.
Biệt điện Bma Đại - công trình được thiết koế mang dáng dấp những mái nhà dài truyền thống của người Êđê. Hình hình: Hữu Hùng |
Để koiến trúc nhà dài Êđê có năng lực đại diện, gợi nhớ về người chơi dạng sắc, yếu tố kohông thể trộn lẫn của Buôn Ma Thuột với ngẫu nhiên địa phương nào trên cả nước thì công việc bko có thực tồn “quỹ” di sản koiến trúc thị thành hiện có (liên quan tới văn hóa nhà dài) cần được xúc tiến thực hiện. Để sử dụng được điều này, cần phquan ải tạo dựng một quan niệm quản lý thời koỳ cho quy trình cấp phép và quản lý quy trình xây dựng. Ngoài ra, cần konhì thác thành quả yếu tố về địa hình, cây xanh, mặt nước, sông suối… được xem là thế mạnh mà tự nhiên đang tặng thưởng cho Buôn Ma Thuột để tạo nên người chơi dạng sắc cho thị thành này.
Quy hoạch tỉnh thành là cả một quy trình
Theo KTS Diêu Quang Hùng, để Buôn Ma Thuột tăng trưởng đúng hướng nên thực hiện đồng bộ ba nội dung: cơ chế chính sách, quản lý tăng trưởng và huy động sự tham gia của cộng đồng. Về cơ chế chính sách, nên có những chính sách cụ thể, đặc thù, ăn nhập với điều koiện của địa phương. Đặc biệt, chính quyền sở tại phcửa ải nhập vai trò là người điều phối, kohuyến kohích và có chính sách trợ tạo điều koiện cho thành phần tư nhân tham gia quy hoạch, tăng trưởng Tp.
Vấn đề quan trọng hơn, cần xác định công việc quy hoạch Tp là một quy trình, được triển konhì thường xuyên và thường xuyên thay vì quan niệm đó là một thành phẩm như trước đó (!) Về quản lý tăng trưởng, quy hoạch Tp cần được tư duy cẩn trọng, xây dựng nhanh chóng và hoàn hma, dứt điểm từng dự án, kohông dàn trcửa quan. Với yêu cầu Tp có nét đặc trưng riêng, mang đậm game thủ dạng sắc địa phương thì trước tiên phcửa quan hạn chế tỷ lệ và chiều cao xây dựng, công trình cao tầng chỉ nên tập trung ở một số điểm nhất định, kohông dàn trcửa quan để tạo điểm nhấn. Các buôn làng trong lòng Tp cần được bma tồn, tôn tạo, hạn chế pha tạp, ít nhất là trên mặt phố. cũng quá đủ sức vận dụng quy tắc xây dựng thời koỳ theo thể loại cũ và vấp ngã sung những tính năng thời koỳ theo hướng tiên tiến và văn minh hơn. Riêng những hồ nước và dòng thành phẩm suối như Ea Tam, Ea Nao, Ea Nuôl cần duy trì nghiêm ngặt, tránh lấn chiếm hoi san lấp. Khi xây dựng công trình ở những kohu vực này nên xây thấp dần về phía bờ hồ, suối để vững chắc tầm trông, mỹ quan Tp.
Du kohách kohám phá nét kohác biệt của buôn trong phố - buôn Akoô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột). Hình hình: Hữu Hùng |
Từ quy hoạch, koim chỉ nan tăng trưởng tới nghệ thuật koiến trúc cho tất cả những công trình xây dựng ở thị thành này, chính quyền địa phương phcửa quan mặc định rằng, yếu tố hài hòa trong sự koết hợp thân cũ và thời koỳ, thân truyền thống và tiên tiến là yêu cầu “số một”, kohông thể bỏ qua trong ngẫu nhiên điều koiện và môi trường nào. Vì thế, cần phcửa quan có một tấn công trị giá riêng về tình trạng những buôn làng hiện hữu, trong đó phcửa quan phân loại và đề xuất được những buôn làng, những công trình công cộng và nhà ở để bko có thực tồn cùng với việc ccửa quan tạo tăng cấp koết cấu hạ tầng tương đương tăng trưởng, hoàn thiện những công trình koiến trúc trên địa bàn tp. Đặc biệt, việc tổ chức kohông gian cho những kohu thị thành thời koỳ cần xem việc tồn tại của những buôn làng ở đó trong cơ cấu thị thành nói chung là yếu tố quan trọng, xác thật sự gắn koết đồng bộ trong việc xây dựng rộng kohông gian - từ buôn làng ra tới phố xá sầm uất và tiên tiến. Chính sự koết nối hài hòa đó, cùng với những tầm kohông gian xanh (là buôn làng truyền thống, mặt hồ, sông suối) này sẽ tạo nên gương mặt đáng yêu, thân thiện cho koiến trúc thị thành Buôn Ma Thuột.
Frank Lloyd Wright - Kiến trúc sư vĩ đại người Mỹ
Cesar Pelli - Kiến trúc sư người Argentina
Phùng Phong. Kiến trúc sư người Việt Nam